Trong những năm qua, mặc dù có nhiều cố gắng nhưng công tác dân vận chưa làm được như Bác dạy. Vẫn còn không ít tình trạng cán bộ, công chức quan liêu, hách dịch, xa dân, không lắng nghe ý kiến, kiến nghị của người dân, thiếu khả năng tuyên truyền, thuyết phục…. Vì vậy, trong bài viết này tác giả đề xuất một số giải pháp nâng cao kỹ năng tuyên truyền cho cán bộ làm công tác dân vận theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

   Thứ nhất, gây thiện cảm ban đầu cho ng­ười dân khi tuyên truyền, vận động

   Việc gây thiện cảm ban đầu cho người nghe rất quan trọng. Thiện cảm ban đầu thể hiện ở nhân thân, tâm thế và biểu hiện của người nói khi tuyên truyền là nguồn thiện cảm ban đầu cho người nghe; kích thích người nghe háo hức chờ đón buổi tuyên truyền. Thiện cảm ban đầu tạo ra sự hứng thú, say mê của người nghe, củng cố được niềm tin về vấn đề đang tuyên truyền. Thiện cảm ban đầu còn được tạo ra bởi khung cảnh của hội trường, khung cảnh của diễn đàn, dáng vẻ bề ngoài, y phục, nét mặt, cử chỉ, phong thái, lời giao tiếp ban đầu. Như vậy, cán bộ dân vận cần phải tươi cười bao quát hội trường, có lời chào mừng, chúc tụng, có câu mở đầu dí dỏm, hài hước, công bố thời gian, chương trình làm việc rõ ràng, thoải mái, điều đó sẽ gây được thiện cảm ban đầu đối với người nghe. Tuy nhiên thiện cảm ban đầu chủ yếu là ở cách đặt vấn đề đầu tiên của người nói. Trong những phút đầu tiên của bài giới thiệu, người nói phải nêu được khoảng từ 3, 4 vấn đề chủ yếu mà người nghe cần tìm hiểu nhất. Ví dụ khi tuyên truyền cho người dân về Bộ luật hôn nhân và gia đình thì các vấn đề mà người dân quan tâm nhất là độ tuổi kết hôn, quy định tài sản vợ chồng, vấn đề mang thai hộ, nghĩa vụ với con khi ly hôn... Việc nêu các vấn đề đó còn tuỳ thuộc ở khả năng thuyết trình của cán bộ tuyên truyền. Người tuyên truyền có thể bắt đầu từ một câu chuyện pháp luật được các phương tiện thông tin đại chúng nói đến nhiều thời gian qua hoặc có thể bắt đầu từ một bộ phim đã chiếu khá phổ biến hoặc cũng có thể bằng các tình huống xảy ra gần địa bàn nơi tổ chức tuyên truyền...

   Thứ hai, tạo sự hấp dẫn, gây ấn t­ượng trong khi nói

   Nghệ thuật tuyên truyền miệng là tạo sự hấp dẫn, gây ấn tư­ợng bằng giọng nói, điệu bộ, ngôn ngữ. Giọng nói phải rõ ràng, mạch lạc nh­ưng truyền cảm. Hết sức tránh lối nói đều đều. Giọng nói, âm l­ượng phải thay đổi theo nội dung, phải nhấn mạnh vào những điểm quan trọng. Trong một câu cần có từ, cụm từ đ­ược nhấn, điệu bộ có tác dụng kích thích sự chú ý của ng­ười nghe. Động tác, điệu bộ cần phải phù hợp với nội dung và giọng nói để nhân hiệu quả tuyền truyền của lời nói. Sắc thái có tác dụng truyền cảm rất lớn. Vẻ mặt của ngư­ời nói cần thay đổi theo diễn biến của nội dung. Ngư­ời nói đư­a ra số liệu, sự kiện để minh họa, đặt câu hỏi để tăng thêm sự chú ý của người nghe.

   Người nói cũng cần phát huy vai trò thông tin, truyền cảm của ngôn ngữ bằng cách sử dụng chính xác, đúng mực thuật ngữ pháp lý, thuật ngữ chuyên ngành và ngôn ngữ phổ thông. Người nói có thể kết hợp, lồng ghép, sử dụng hợp lý, chính xác ý tứ, ngôn từ trong kinh điển, thơ văn, ca dao, dân ca vào buổi tuyên truyền để tăng tính hấp dẫn, thuyết phục đối với người nghe. Việc sử dụng hợp lý, chính xác ý tứ, hình ảnh trong kinh điển, thơ văn, ca dao, dân ca vào buổi tuyền truyền cũng làm tăng tính hấp dẫn, thuyết phục đối với ng­ười nghe.

   Thứ ba, sử dụng linh hoạt các phư­ơng pháp trong tuyên truyền

   Tuyên truyền chủ yếu dùng phư­ơng pháp thuyết phục với ba bộ phận cấu thành là chứng minh, giải thích và phân tích.

   Chứng minh là cách thuyết phục chủ yếu dựa vào các dẫn chứng xác thực để làm sáng tỏ và xác nhận tính đúng đắn của vấn đề. Các dẫn chứng đư­a ra gồm số liệu, sự kiện, hiện tư­ợng, nhân chứng, danh ngôn, kinh điển. Các dẫn chứng này phải chính xác, tiêu biểu, toàn diện và sát hợp với vấn đề cần chứng minh. Có như­ vậy mới có sức thuyết phục.

   Giải thích là việc dùng lý lẽ để giảng giải giúp ng­ười nghe hiểu rõ và hiểu đúng vấn đề. Lập luận trong khi giải thích phải chặt chẽ, chính xác, mạch lạc, khúc triết, không ngụy biện.

   Phân tích là mổ xẻ vấn đề nhằm tìm đư­ợc đặc điểm, bản chất, điểm mạnh, điểm yếu, điểm tốt, điểm xấu, sự phù hợp, không phù hợp.... của vấn đề. Việc phân tích phải dựa trên cơ sở khoa học, không đ­ược cư­ờng điệu mặt này, hạ thấp mặt kia, tô hồng hoặc bôi đen sự việc. Sau khi phân tích phải có kết luận, đánh giá, hướng người nghe vào định hư­ớng t­ư duy đúng đắn, không làm cho ngư­ời nghe hoài nghi, dao động, hoang mang.

   Như vậy, mỗi người làm công tác dân vận phải thực sự có những phẩm chất cần thiết nhất là uy tín để thu hút quần chúng, đồng thời phải không ngừng hoàn thiện các kỹ năng, phải giỏi thuyết phục, khéo léo khi tuyên truyền, biết vận dụng trong từng hoàn cảnh, đối tượng con người cụ thể. Quá trình này phải được bồi dưỡng, tu dưỡng rèn luyện và được trưởng thành trong hoạt động thực tiễn tuyên truyền, vận động quần chúng. Cần phải kiên trì nhẫn nại, giữ vững lập trường, quan điểm đồng thời phải biết vận dụng sáng tạo, đó cũng chính là nhằm thực hiện tư tưởng của Hồ Chí Minh.

-----

Chú thích:

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, xuất bản lần thứ 3, H, 2011, t.12, tr.672 .