Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã viết: “Những tư tưởng lớn của Hồ Chủ tịch là
những tình cảm lớn. Trong đời hoạt động cách mạng cũng như đời sống hàng ngày
của mình, Hồ Chủ tịch đối xử với người, với việc luôn có lý, có tình. Bác Hồ
dành muôn vàn tình thân yêu với đồng chí, đồng bào. Trong tình thương yêu đó,
có chỗ cho mọi người, không quên, không sót một ai và sắp xếp cho mỗi người về
việc làm, đời sống và học tập, vừa nghiêm khắc đòi hỏi, vừa yêu thương dìu
dắt”.
Suốt cả cuộc đời, Người luôn tâm niệm ý
chí làm cho Nhân dân ta, đồng bào ta, Tổ quốc ta, dân tộc ta được độc lập, tự
do, hạnh phúc, thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, mọi người đều được ấm no, ai cũng
được học hành; đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh.
TrongDi chúc, Người viết về việc riêng: “Suốt đời tôi hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục
vụ Nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối
hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”(2).
Hối hận thì không, nhưng tiếc thì có; tiếc là không còn được sống lâu hơn nữa
để phục vụ cách mạng, phục vụ Nhân dân, tức là làm đầy tớ thật trung thành cho
dân - là sự tiếc nuối của bậc đại nhân, đại trí, đại dũng.
Đầu năm 1946, khi trả lời các nhà báo nước ngoài, Người nói: “Tôi tuyệt nhiên không ham muốn công danh
phú quý chút nào. Bây giờ phải gánh chức Chủ tịch là vì đồng bào ủy thác thì
tôi phải gắng sức làm, cũng như một người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra
trước mặt trận. Bao giờ đồng bào cho tôi lui, thì tôi rất vui lòng lui. Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột
bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự
do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ,
nơi có non xanh, nước biếc để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ
già hái củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu gì với vòng danh lợi”(3). Lời nói rất giản dị, khiêm tốn, nhưng
tràn đầy tình cảm, trách nhiệm trước Tổ quốc, đồng bào.
Bác Hồ khái quát về “Tinh thần trách nhiệm là nắm vững chính sách, đi đúng đường lối
quần chúng, làm tròn nhiệm vụ”(4), là “khi Đảng, Chính phủ, hoặc cấp trên giao cho ta việc gì, bất kỳ to hay
nhỏ, khó hay dễ, ta cũng đưa cả tinh thần, lực lượng ra làm cho đến nơi đến
chốn, vượt mọi khó khăn, làm cho thành công. Làm một cách cẩu thả, làm cho có
chuyện, dễ làm khó bỏ, đánh trống bỏ dùi, gặp sao làm vậy, v.v., làkhôngcó tinh thần trách nhiệm”(5).
Chúng ta nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đối với
người phương Đông, nhất là với người Việt Nam giàu tình cảm, “Một tấm gương sống còn có giá hơn một trăm
bài diễn văn tuyên truyền”(6). Bác khẳng định, mỗi cán bộ, đảng
viên phải thường xuyên chăm lo tu dưỡng đạo đức như việc rửa mặt hàng ngày, đây
là công việc phải làm kiên trì, bền bỉ suốt đời. Theo Người, đạo đức cách mạng
không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà
phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong. Việc rèn luyện, tu dưỡng, nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng
viên phải được thông qua hoạt động thực tiễn sinh hoạt, học tập, lao động,
chiến đấu.
Bác còn là tấm gương sáng ngời, biểu hiện
mẫu mực về sự thống nhất giữa lời nói, hành động với việc làm, thực sự là một
“tấm gương sống”. Ở Người, thể hiện tinh thần trách nhiệm trong công việc là
hài hòa và đúng đắn nhất mực giữa lời nói và việc làm; nói đi đôi với làm, nói được làm được sẽ mang lại những hiệu quả lớn,
được nhiều người hưởng ứng và làm theo. Theo Bác, không được nói nhiều làm ít
hoặc nói mà không làm, không được “nói
một đằng làm một nẻo”; “nói thì phải làm”, mà nói ít làm nhiều, thậm
chí không cần nói, diễn thuyết nhiều mà chủ yếu bằng hành động, những việc làm
cụ thể, bằng chính phong cách nêu gương để giáo dục đạo đức cho cán bộ, đảng
viên. Nếu chính mình tham ô nhưng nói người khác
liêm khiết là không được. Nếu nói rằng phải cần, kiệm, liêm chính, chí công vô
tư, mà bản thân mình lại lười biếng, không tiết kiệm, sống xa hoa… lời nói
không có tác dụng giáo dục. Người thường nhắc nhở cán bộ, đảng viên:
“Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được
họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng
dẫn Nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.
Người nhấn mạnh: “Nói
miệng, ai cũng nói được. Ta cần phải thực hành”. Phải “tu thân chính tâm” mới
có thể trị quốc, bình thiên hạ. Tức là, trước hết tự mình phải tu dưỡng, rèn
luyện, làm gương. Mình muốn hướng dẫn Nhân dân thì mình phải làm mực thước cho
người ta bắt chước. Tự mình phải chính trước, mới giúp người khác chính. Người
thường nói: “Không cần nói nhiều, mà làm cho thật nhiều. Những người tốt, những
cán bộ tốt muốn làm việc to chứ không phải muốn làm quan lớn”.
Đức tính cao đẹp nhất, tốt nhất của Người
là nêu gương, gương mẫu. Cả cuộc đời hoạt động của Bác là tấm gương sống về sự
liêm khiết, không tham quyền cố vị, không mong được thăng quan phát tài. Người
không mưu lợi một chút gì riêng cho mình.
Bác rất công tâm trong xử lý công việc,
luôn đặt lợi ích của tập thể, của Nhân dân lên trên hết. Theo Người, phải kiên
quyết dẹp bỏ chủ nghĩa cá nhân, phải chiến đấu và chiến thắng chủ nghĩa cá
nhân, vì “Chủ
nghĩa cá nhân là việc gì cũng chỉ lo cho lợi ích riêng của mình, không quan tâm
đến lợi ích chung của tập thể. “Miễn là mình béo, mặc thiên hạ gầy”. Nó là mẹ
đẻ ra tất cả mọi tính hư nết xấu như: lười biếng, suy bì, kiêu căng, kèn cựa,
nhút nhát, lãng phí, tham ô…” (7), là kẻ thù bên trong
của mỗi con người. Đồng thời, Người cảnh báo: “Trước nhất là cán bộ các cơ quan, các đoàn
thể, cấp cao thì quyền to, cấp thấp thì quyền nhỏ. Dù to hay nhỏ, có quyền mà
thiếu lương tâm là có dịp đục khoét, có dịp ăn của đút, có dịp “dĩ công vi tư”(8).
Nêu gương phải thể hiện trong cả lời nói,
việc làm và trách nhiệm. Lời nói, việc làm của cán bộ cốt cán làm cho Nhân dân
tin, Nhân dân phục, Nhân dân yêu quý, đoàn kết chặt chẽ chung quanh Đảng, tổ
chức tuyên truyền và động viên quần chúng hăng hái thực hiện chính sách của
Đảng.
Do vậy, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, đặc biệt
là tấm gương sáng ngời, mẫu mực, nói đi đôi với làm của Chủ tịch Hồ Chí Minh phải
trở thành ý thức tự giác, lan tỏa trong mọi cán bộ, đảng viên và Nhân dân bằng những việc làm
cụ thể, thiết thực trong công việc và trong đời sống thường ngày.“Trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo”, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng. “Ý Đảng, lòng dân” trở thành sức mạnh vật chất và tinh thần nhằm tạo sự thống nhất trong toàn Ðảng, sự
đồng thuận trong toàn dân để bồi đắp và thêm động lực khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người luôn soi
sáng con đường đi lên của dân tộc, là niềm tin vững chắc để Đảng và Nhân dân ta
tiếp tục con đường Người đã lựa chọn, xây dựng đất nước ta“to đẹp hơn,
đàng hoàng hơn”như sinh thời Bác hằng mong muốn./.
(1) Trần Dân Tiên, Những mẩu
chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch. Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, 1984,
tr.11
(2)
Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.15, tr. 615
(3) Báo Cứu
Quốc, số 147, ngày 21-1-1946
(4),(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2011, t.7, tr. 249, 248
(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2002, t.1, tr. 284
(7)
Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 2011, t.13, tr.90
(8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2011, t.6, tr.127.