Tuy nhiên, để sách thực sự là món ăn tinh thần thường xuyên thì việc hình thành thói quen đọc sách phải được thực hiện ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Sách thì nhiều nhưng đọc sách như thế nào cho hiệu quả và phải thực sự là công việc đều đặn hàng ngày chứ không phải chỉ thực hiện để hưởng ứng phong trào của ngày hội. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, giáo viên tổ ngữ văn đã mạnh dạn đưa vào chương trình giáo dục Ngữ Văn THCS tiết học Hoạt động ngữ văn. Ở tiết học ấy, giáo viên có năng khiếu về mảng nào thì sẽ xây dựng giáo án và phát huy, phát triển năng khiếu mảng ấy cho học sinh. Nhằm lan tỏa văn hóa đọc trong học sinh, tôi đã xây dựng tiết học này thành việc rèn luyện học sinh đọc sách và tôi thấy đạt được hiệu quả nên muốn chia sẻ trong bài viết này.

Năm 2016, Bộ Giáo dục và Đào tạo có văn bản đưa ra 10 yêu cầu đối với các cơ sở giáo dục để hình thành và phát triển văn hoá đọc trong nhà trường, giúp học sinh nâng cao hiểu biết, phát triển kỹ năng sống… Từ đó, thư viện các trường học đã tổ chức rất nhiều các hoạt động giao lưu, các cuộc thi, các buổi tọa đàm nhằm khuyến khích học sinh đọc sách. Tuy nhiên, phong trào đọc sách trong nhà trường chưa thực sự đạt hiệu quả, chất lượng của các cuộc thi còn mang tính chất đối phó. Là một giáo viên dạy văn, tôi cũng đau đáu nghiên cứu, đề xuất một số hình thức nhằm phát triển văn hóa đọc trong nhà trường. Thực tế trong một tiết học văn hiện nay, thời lượng hướng dẫn học sinh tiếp cận tác phẩm, hiểu tác phẩm chiếm rất nhiều thời gian. Tiết học văn chỉ là mổ xẻ câu từ, suy diễn ý nghĩa văn bản đến mức khô khan, nhàm chán gây mệt mỏi. Do phân phối chương trình, do phương pháp mới hay do cách dạy mới mà vấn đề hướng dẫn học sinh đọc chiếm thời lượng rất ít, hầu như bị lướt qua. Tôi cho rằng việc hướng dẫn học sinh đọc đúng tác phẩm rất quan trọng, vì đọc đúng là học sinh đã hiểu được 50% nội dung tác phẩm rồi. Bởi vì nếu hiểu tác phẩm thì dù bạn có chất giọng bình thường nhưng bạn sẽ đọc diễn cảm, truyền cảm xúc tới người nghe khi biết nhấn mạnh ở chữ nào, lướt nhanh ở chỗ nào, đọc chậm ở dạng văn bản nào, đọc nhanh ở dạng văn bản nào. Khi người nghe cũng cảm nhận được những lúc nghẹn ngào, xúc động hay những lúc nhanh, gấp, nóng giận của nhân vật thì lúc đó bạn đã truyền được cảm hứng đọc sách cho họ rồi. Còn cách đọc các loại văn bản hành chính thì cần phát âm chính xác, tròn vành rõ chữ, âm lượng vừa phải để truyền đạt đủ thông tin tới người nghe. Bởi vậy, lan tỏa văn hóa đọc đơn giản là chính mình thẩm thấu tác phẩm, chính mình thổ lộ tâm tình qua từng chữ mình đọc một cách tự nhiên nhất, không khiên cưỡng và người nghe cũng cảm nhận chân thành nhất. Lan tỏa văn hóa đọc trong nhà trường xuất phát từ việc đọc và cảm nhận tác phẩm mình đọc thật tâm huyết.

Những năm gần đây, mỗi khi ngày hội đọc sách càng đến gần, tôi càng nhiều trăn trở khi nhìn thấy nhà sách, thư viện trống trơn, không có người vào đọc. Thư viện trường học vắng bóng học sinh khiến tôi suy nghĩ rất nhiều về biện pháp lan tỏa văn hóa đọc. Các ban ngành đoàn thể cũng có nhiều biện pháp tuyên truyền sâu rộng về sách, ý nghĩa của sách và ý nghĩa của ngày hội đọc sách. Băng rôn khẩu hiệu sặc sỡ sắc màu khắp nơi nhưng vẫn vắng bóng người đọc sách.

Hưởng ứng ngày hội đọc sách, tôi thấy nhiều cá nhân, tập thể cũng đưa ra nhiều biện pháp, nhiều hình thức sáng tạo, bổ ích, ý nghĩa. Người thực sự quan tâm tới việc lan tỏa văn hóa đọc thì sẽ nghiên cứu hình thức tuyên truyền phù hợp. Bằng chất giọng thiên phú, nhiều MC đã thực hiện việc tuyên truyền đọc sách bằng tai audio book mà nhiều bài báo đã phản ánh.

Trong tiết hoạt động ngữ văn của mình, tôi bắt đầu bằng những cuốn truyện đọc “Hạt giống tâm hồn”. Tôi đọc trực tiếp trước lớp. Tôi đọc và ghi âm, ghi hình bằng chiếc smatphone của mình rồi trình chiếu trên tivi lớp học, phát trên facebook, zalo cá nhân của tôi. Khi học sinh đã thích lắng nghe tôi đọc và trầm tư suy nghĩ, bàn bạc về ý nghĩa những câu chuyện tôi đọc, tôi yêu cầu học sinh chia sẻ về một truyện mà em thích, đọc trước lớp và nêu cảm nghĩ của mình về câu chuyện ấy, liên hệ với bản thân mình. Từ câu chuyện đọc, học sinh hào hứng nói về mình, cũng là một cách chia sẻ cảm xúc của bản thân, chia sẻ những suy nghĩ của mình về cuộc sống một cách dễ nhất. Buổi thảo luận về sách và cách đọc sách kéo các em gần gũi nhau hơn, tạo thói quen cho các em và dần dần tạo hứng thú cho các em.

Việc lan truyền văn hóa đọc không chỉ là khẩu hiệu về sách và ý nghĩa của sách, về ngày hội đọc sách và những câu khẩu hiệu tôi bắt gặp trên đường đi. Lan tỏa văn hóa đọc bằng nhiều cách và phù hợp với đối tượng mình hướng tới. Với góc độ của mình, tôi đã thực hiện biện pháp của tôi ngay trong chương trình học và tôi đã thấy hiệu quả thiết thực nên tôi mạnh dạn chia sẻ với đồng nghiệp. Hy vọng với cái tâm của nghề dạy học, nhất là người dạy môn văn, người thích đọc sách, đồng nghiệp của tôi sẽ sáng tạo nhiều tiết học ý nghĩa nhằm lan tỏa văn hóa đọc cho học sinh, tạo thành thói quen đọc sách cho học sinh ngay từ khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường.