An Khê phát huy các giá trị Văn hóa - Lịch sử gắn với văn hóa tinh thần từng bước tạo nền tảng phát triển du lịch bền vững

Thị xã An Khê là cửa ngõ Đông Bắc của Tây Nguyên, nằm ở vị trí chuyển tiếp giữa vùng duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Với địa hình phong phú có sông, có núi, có hồ tự nhiên, đặc biệt là bề dày lịch sử lâu đời. Trong những năm qua, công tác gìn giữ các giá trị văn hóa - lịch sử gắn với văn hóa tinh thần trên địa bàn luôn được quan tâm, chú trọng và phát huy.

Với nhiều tiềm năng để phát triển các loại hình du lịch, nhất là du lịch về lịch sử - văn hóa. An Khê là cái nôi của cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn, với quần thể di tích Tây Sơn Thượng đạo gồm 06 cụm và 18 di tích, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di tích Lịch sử - Văn hóa quốc gia vào năm 1991 và còn nhiều di tích có giá trị khác gắn với phong trào Khởi nghĩa Nông dân Tây Sơn nhưng chưa được khảo sát, xếp hạng; An Khê cũng là nơi định cư sớm nhất của người Việt trên vùng đất Tây Nguyên với nhiều thiết chế tín ngưỡng của người Việt, như: Đình, Miếu, Vạn có lịch sử hàng trăm năm và nhiều thiết chế được triều đình nhà Nguyễn (từ thời Vua Tự Đức đến Vua Bảo Đại) ban sắc phong. Cùng nhiều công trình tôn giáo như:  nhà thờ, tu viện, thánh thất, chùa, tịnh xá có kiến trúc độc đáo (có ngôi chùa cổ An Bình đã trên 200 năm tuổi) …và nhiều ngôi nhà cổ có kiến trúc đẹp, tuổi đời từ 100 - trên 200 năm.

Đặc biệt, từ 2014 - 2018 các nhà khảo cổ học Nga và Việt Nam đã khai quật, phát hiện các di chỉ sơ kỳ Đá Cũ ở Rộc Tưng, xã Xuân An và Gò Đá, phường An Bình, thị xã An Khê. Qua nhiều lần hội thảo quốc tế, các nhà khoa học xác định: Các di chỉ Sơ kỳ đá cũ An Khê có niên đại hơn 80 vạn đến 1 triệu năm cách ngày nay, mà chủ nhân của nó là Người vượn đứng thẳng. Các nhà khoa học đã kết luận: An Khê là một trong những cái nôi của nhân loại, quê hương đầu tiên của loài người. Hiện nay di tích này đã được Ủy ban nhân dân tỉnh quan tâm xếp hạng Di tích cấp tỉnh năm 2018 và đã hoàn thành thủ tục đề nghị cấp thẩm quyền nâng hạng di tích cấp quốc gia; Cùng với đó, thị xã An Khê có hệ thống lễ hội phong phú mang bản sắc riêng của vùng đất Tây Sơn Thượng đạo như: Lễ kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa; Lễ cúng Khai Sơn, Lễ cúng Quý Xuân, Lễ cúng Quý Thu, Lễ giỗ Hoàng đế Quang Trung, đặc biệt là lễ Hội cầu huê của người Việt vùng An Khê được tổ chức hàng năm thu hút hàng vạn lượt người đến dự hội.

Với những tiềm năng có sẵn thị xã đã phối kết hợp nhiều giải pháp nhằm hướng đến xây dựng những sản phẩm du lịch bền vững du lịch bền vững như: Tranh thủ các nguồn lực tôn tạo, bảo tồn một số hạng mục thuộc Cụm di tích Lịch sử - Văn hóa An Khê Trường, An Khê Đình, Miếu Xà,…; quy hoạch, mở rộng diện tích, trùng tu Miếu Xà; nâng cấp trùng tu Dinh Bà (Nhà thờ bà Ya Đố); Định hướng đầu tư xây dựng ở đây Cụm Văn hóa - Phù điêu mô tả về Cuộc Khởi nghĩa Nông dân Tây Sơn, để tạo điểm nhấn từ đó gắn với khai thác Cụm di tích Miếu Xà, núi Hòn Bình, Hòn Nhược, Hòn Tào, Gò Kho - Xóm Ké, Hồ Hòn Cỏ, Chùa Quan Âm,... hình thành điểm du lịch tổng hợp: vừa du lịch sinh thái, du lịch dã ngoại leo núi kết hợp du lịch văn hóa lịch sử, tâm linh,…

Đối với Di tích Sơ kỳ Đá Cũ thị xã tiếp tục quy hoạch, kêu gọi đầu tư, khai thác các giá trị khảo cổ về di tích sơ kỳ Đá Cũ, tại vùng bán đảo khu vực Rộc Tưng, xã Xuân An sử dụng mặt nước Hồ Thủy điện An Khê, xây dựng nơi đây thành điểm du lịch phức hợp. Kết hợp du lịch nghiên cứu khảo cổ học với du lịch sinh thái gắn với sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, khu nghỉ dưỡng, vui chơi….Đẩy mạnh công tác sưu tầm các hiện vật nhà Tây Sơn để bổ sung làm phong phú thêm cho Bảo tàng Tây Sơn Thượng đạo. Sưu tầm các bài võ thuật cổ truyền, khôi phục Nhạc võ trống trận Tây Sơn để biểu diễn phục vụ nhu cầu thưởng lãm của khách du lịch.

Cùng với đó, thị xã đặc biệt chú trọng quan tâm việc xây dựng lập hồ sơ khoa học xếp hạng di tích các cấp để nâng hạng di tích quốc gia đối với quần thể Di tích Tây Sơn Thượng đạo, nâng hạng di tích cấp quốc gia và tiến tới di tích cấp quốc gia đặc biệt đối với di tích Sơ kỳ Đá Cũ An Khê; đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia đối với bộ Rìu tay sơ kỳ Đá Cũ An Khê. Cũng như xin phép cấp thẩm quyền thành lập Ban quản lý di tích chung cho tất cả các di tích đã xếp hạng các cấp để thống nhất quản lý, tạo thuận lợi cho công tác trùng tu, tôn tạo, giới thiệu quảng bá cho du khách từ đó phát huy, khai thác phát triển du lịch. Trong đó, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch là cơ quan thường trực của Ban quản lý tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo thực hiện.

Tin tưởng rằng, những giá trị lịch sử - văn hóa trên địa bàn thị xã An Khê sẽ được phát huy tạo thành sản phẩm du lịch đặc sắc, hấp dẫn thu hút khách du lịch đến với An Khê, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thị xã An Khê nói riêng và của tỉnh nó chung./.